Arabia Saudyjska sięga korzeniami do najwcześniejszych cywilizacji Półwyspu Arabskiego. Poprzez stulecia, półwysep odgrywał ważną rolę w historii, jako centrum handlu i miejsce narodzin islamu, jednej z głównych monoteistycznych religii świata. Od chwili ustanowienia w 1932 r. Królestwa Arabii Saudyjskiej przez króla Abdulaziza Al-Sauda, zmiany które miały miejsce na przestrzeni kilku dziesięcioleci są oszołamiające.
Wczesna historia
Pierwsze ślady obecności człowieka na Półwyspie Arabskim datuje się na 15,000 do 20,000 lat temu. Ludność przemierzająca tamtejsze ziemi zajmowała się głównie łowiectwem i zbieractwem, odżywiając mięsem dzikich zwierząt i roślinami. Kiedy czapa lodowa nad Europą rozpuszczała się podczas ostatniej ery lodowcowej, około 15,000 lat temu, klimat na półwyspie przekształcił się w suchy. Rozległe równiny (przestrzenie) pokryte bujną roślinnością przekształciły się w tereny porośniętym niskimi krzewami oraz pustynie. Rzeki wyschły, pozostawiając po sobie koryta (wadi), które podziwiać można do dziś w Arabii. Od czasu do czasu zbierają się w nich wody podeszczowe. Zmiana klimatu zmusiła ludzi do przeniesienia się do górskich dolin i oaz. Nie będąc w stanie utrzymać się z łowiectwa, ludzie zostali zmuszeni do wynalezienia innych sposobów przetrwania. Rozwijać zaczęło się rolnictwo - najpierw w Mezopotamii, potem Dolinie Nilu, i wreszcie - na Bliskim Wschodzie. Rozwój rolnictwa umożliwił dalszy postęp. Dzięki garncarstwu rolnicy zaczęli składować i przechowywać żywność, udomowiono kozy, owce, konie i wielbłądy, i ludzie stopniowo porzucali łowiectwo. Rozpoczął się proces osiedlania ustanawiający podstawy tego, co nazywamy dzisiaj cywilizacją: języka, piśmiennictwa, systemów politycznych, sztuki i architektury.
Starożytne centrum handlu
Półwysep Arabski, leżący między dwoma centrami cywilizacyjnymi, przecinał szlak handlowy starożytnego świata. Handel odegrał ogromną rolę w rozwoju Arabii; szlaki karawan stały się żyłami handlu, gwarantującymi utrzymanie dla ludności. Mieszkańcy półwyspu rozwinęli złożoną sieć szlaków handlowych, którymi transportowano towary rolnicze, między innymi: migdały z Taif, daktyle z licznych oaz, wonne olejki - np. kadzidła i mirrę z równiny Tihama, wielce pożądane w Mezopotamii, Dolinie Nilu oraz basenie Morza Śródziemnego. Przyprawy przewożono statkami z Indii przez Morze Arabskie, a następnie - karawanami. Te podróżowały z terenów znanych dzisiaj jako Oman i Jemen, wzdłuż szlaków handlowych przecinających Asir - prowincję Arabii Saudyjskiej, a następnie przez Mekkę i Medynę, docierając do osad na północy i zachodzie. Zamęt polityczny w Mezopotamii, Dolinie Nilu oraz wschodnich wybrzeży basenu Morza Śródziemnego nie zakłócił spokoju mieszkańców Półwyspu Arabskiego. Zapotrzebowanie na ich towary i usługi nie malało i nie było uzależnione od siły dominującej w danym czasie - Babilonu, Egiptu, Persji, Grecji czy Rzymu. Dodatkowo, rozległe pustynie pokrywające półwysep stanowiły naturalną barierę ochronną przed inwazją potężnych sąsiadów.
Narodziny islamu
Około roku 610 r. Muhammad wywodzący się z mekkańskiego plemienia Kurajszytów, otrzymał objawienie od Boga (arab. Allah) za pośrednictwem anioła Gabriela. W miarę jak nasilały się objawienia nakazujące Muhammadowi nawoływanie ludzi do oddawania czci Jedynemu Bogu, liczba wyznawców islamu, podążających za naukami Proroka, rosła. Dowiadując się o spisku na życie, Prorok Muhammad w 622 r. poprowadził współwyznawców do Jatribu, miasta które późnej nazwano Madinat Al-Nabi (Miasto Proroka), dzisiaj znanego jako Medyna. To była tzw. hidżrah - imigracja, od której bierze początek kalendarz islamski. Na przestrzeni kilkunastu lat, muzułmanie i poganie z Mekki stoczyli kilka bitw. Do 628 r., Prorokowi udało się zjednoczyć podzielone plemiona Arabii do tego stopnia, że zajęcie Mekki odbyło się bez przelewu krwi.
Imperium islamskie
Nie minęło sto lat od narodzin islamu, a imperium islamskie rozpościerało się od Hiszpanii po Indie i Chiny. Chociaż centrum władzy politycznej zostało przeniesione z Półwyspu Arabskiego, handel kwitnął nadal. Półwysep zaczęła również regularnie odwiedzać duża liczba pielgrzymów; niektórzy osiedlali się w pobliżu dwóch świętych miast, Mekki i Medyny, ułatwiając wymianę idei i kultur między mieszkańcami Półwyspu a innymi cywilizacjami świata arabskiego i muzułmańskiego. Pojawienie się języka arabskiego jako języka niędzynarodowych studiów było ważnym czynnikiem w rozwoju kulturalnym Półwyspu Arabskiego. Świat muzułmański stał się centrum nauki i rozwoju w okresie znanym jako Złoty Wiek. Uczeni muzułmańscy przyczynili się znacznie do rozwoju wielu dziedzin, min. medycyny, biologii, filozofii, astronomii, sztuki i literatury. Wiele idei oraz metod zapoczątkowanych przez uczonych muzułmańskich ustanowiło podwaliny wielu nauk współczesnych. Imperium islamskie przetrwało do 17 wieku, a następnie rozdzieliło na mniejsze państwa muzułmańskie. Półwysep Arabski stopniowo wkraczał w okres względnej izolacji, aczkolwiek Mekka i Medyna pozostały nadal duchowymi sercami świata islamskiego i przyciągały pielgrzymów z wielu krajów.
Pierwsze państwo saudyjskie
Na początku XVII wieku, muzułmański uczony i reformator, szeich Muhammad bin Abdul-Wahhab rozpoczął nawoływać ludność Arabii do powrotu do czystego, wolnego od naleciałości i innowacji islamu. Z początku uczeni w religii oraz przywódcy obawiający się o utratę siły, poddali Abdul-Wahhaba prześladowaniom. Schronienia udzielił mu Muhammad bin Saud, zarządca miasta Diraijah. Muhammad bin Abdul-Wahhab i Muhammad bin Saud postanowili zjednoczyć siły w celu odrestaurowania oryginalnych, czystych od innowacji, nauk islamu wśród społeczności muzułmańskiej. W tym duchu, bin Saud ustanowił pierwsze państwo saudyjskie, które rozwijało się pod duchowym przewodnictwem bin Abdul-Wahhaba, zwanego po prostu szeichem. Do roku 1788, państwo Saudów objęło centrum Arabii, prowincję zwaną Nadżd. Na początku XIX wieku, panowaniem ogarnęło prawie że cały Półwysep Arabski, łącznie z Mekką i Medyną. Popularność i sukces władców z rodu al-Saud wzbudziła podejrzenia Imperium Ottomańskiego, wówczas dominującej siły na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej. W 1818, Ottomanie wysłali znaczne siły wojskowe wyposażone w nowoczesną artylerię do zachodnich terenów Arabii. Ottomańska armia oblegała Diraiję, która w owym czasie była jednym z największych miast na Półwyspie. Ottomanie zrównali miasto z ziemią, zrujnowali mury oraz wyrwali z korzeniami palmy daktylowe.
Drugie państwo saudyjskie
W 1824, ród al-Saudów odzyskał kontrolę polityczną nad centralną Arabią. Władca saudyjski, Turki bin Abdullah Al-Saud przeniósł stolicę do Rijadu, około 20 mil na południe od Diraiji, i założył drugie państwo saudyjskie. Podczas 11-lat panowania, Turkiemu udało się odzyskać większość ziem utraconych na rzecz Ottomanów. Pod panowaniem Turkiego i jego syna, Faisala, drugie Państwo Saudyjskie doświadczyło okresu pokoju i dobrobytu, kwitnął handel i rolnictwo. W 1865 r. spokój zakłóciła nowa kampania Ottomanów, mająca na celu przejęcie przez Imperium kontroli nad Półwyspem Arabskim. Wojska ottomańskie zajęły część państwa Saudów, którym zarządzał wówczas syn Faisala, Abdulrahman. Z pomocą Ottomanów, ród Al-Raszidów z Hail przejął kontrolę nad Arabią. W 1891 r. Abdulrahman bin Faisal Al-Saud w obliczu przeważających sił wroga, zaniechał dalszych walk i schronił u plemion beduińskich zamieszkujących rozległe tereny pustynne wschodniej Arabii, zwane Rub’ Al-Khali (Pusty Kwartał). Stamtąd ze swoją rodziną (min. z synem, Abdullazizem, przyszłym królem Arabii) wyruszył do Kuwejtu, gdzie przebywali na emigracji do 1902 r.
Współczesne Królestwo Arabii Saudyjskiej
Młody Abdulaziz, pragnąc odzyskać władzę nad Arabią oraz zdetronizować ród al-Raszidów, który zawładnął Rijadem, w 1902 r., nocą, wyruszył na Rijad z 40 towarzyszami, odzyskując Fort Masmak. Od tego historycznego wydarzenia bierze początek współczesne państwo Saudów. Po obraniu Rijadu za kwaterę główną, w latach 1924-1925 Abdulaziz podporządkował sobie cały Hidżaz, łącznie z Mekką i Medyną, i zjednoczył plemiona Arabii. 23 września 1932 r., kraj otrzymał nazwę: Królestwo Arabii Saudyjskiej, państwo islamskie, z arabskim jako językiem urzędowym oraz Koranem - jako konstytucją.
* * *
Na zdjęciu: król Abdul-Azziz ibn Saud, 1934-1944, źródło: Royal Geographical Society
źródło: info na stronie Ambasady Saudyjskiej 
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz