©2008-2013 arabiasaudyjska.blogspot.com / Umm Latifa in Saudi Kingdom
ALL RIGHTS RESERVED / wszelkie prawa zastrzeżone
Kopiowanie i rozpowszechnianie artykułów, treści opublikowanych oraz zdjęć mego autorstwa bez mej zgody pisemnej zabronione.

Respect copy rights - they are protected.
Copying images, text published on the blog without a written permit from the author is forbidden, as well as removing name of the author and address of the blog from images published underneath. Do not commit cyber crime.


18 marca 2008

czego nie wolno meżczyznom w Arabii

Mężczyznom nie wolno (z tego, co ważne jest dla cudzoziemca):

- przebywać sam na sam z obcą im kobietą w zamkniętym, odosobionym pomieszczeniu, jak również spacerować, prowadzać się z nią w miejsach publicznych (czytaj Khulwa)

- podszywać się pod kobiety (zasłaniając się tak, jak czynią to kobiety)

- żenić się z cudzoziemkami - prawo dotyczy Saudyjczyków - aby pojąć cudzoziemkę za żonę Saudyjczyk musi otrzymać pozwolenie z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Małżeństwo z cudzoziemką uniemożliwia niekiedy sprawowanie pewnych stanowisk

- wchodzić do sklepów i miejsc przeznaczonych tylko dla kobiet (chyba że pod nieobecność kobiet ;), np. służby sprzątające).

17 marca 2008

CZEGO NIE WOLNO KOBIETOM W ARABII

Jest wiele rzeczy, których kobietom nie wolno w Arabii robić, ale z tych ważniejszych - nie wolno:

- prowadzić samochodu (aczkolwiek Beduinki na pustyni prowadzą), jeździć na rowerze, motorze; zob. Islam nie zabrania kobietom prowadzić

- nie wolno przebywać sam na sam (w odosobnieniu, zamkniętym pomieszczeniu) z niespokrewnionym, obcym mężczyzną (stan khulwa); więcej: Khulwa, stan odosobnienia, Młodzież zaaresztowana pod zarzutem nieleglanego towarzystwa

- nie wolno wychodzić z domu bez wierzchniego okrycia zwanego abają

- wychodzić za mąż za obcokrajowców (nie wolno tego obywatelom i obywatelkom Arabii Saudyjskiej), zgodę na takie małżeństwo musi wyrazić Minister Spraw Wewnętrznych. zob.
Małżeństwo cudzoziemki z Saudyjczkiem oraz Małżeństwo Saudyjki z cudzoziemcem (polecam też lekturę dla zainteresowanych tematem bloga Tary, Umm Omar; link w kolumnie po prawej stronie bloga)

- palić papierosów w miejscach publicznych (prawo obyczajowe, nie obowiązujące o dziwo mężczyzn)

- podejmować nauki w szkołach wyższych, pracy bez zgody mahrama

- wchodzić do części restauracji przeznaczonych tylko dla mężczyzn i tamże jeść (prawo obyczajowe, mogą być wyjątki kiedy np. kobieta jest z mahramem)

15 marca 2008

co jest zabronione w Arabii

W Arabii prawo lokalne w większości opiera się o prawo islamskie, szariat. Nie oznacza to jednak, iż prawo w Arabii Saudyjskiej jest szariatem, bądź szariat jest prawem obowiązującym w Arabii Saudyjskiej. W Arabii zabronionych jest wiele rzeczy uznawanych za przestępstwa, wykroczenia w innych krajach. Skupię się na tym, co jest inne i odrębne od prawodawstwa w krajach np. europejskich, charakterystyczne, wyjatkowe dla Arabii. Zabronione są (kolejność przypadkowa) min.:

  • pornografia pod każdą formą, prostytucja czytaj: PROSTYTUCJA W ARABII

  • cudzołóstwo (stosunki płciowe osób w stanie wolnym oraz regularna zdrada małżeńska) stosunki płciowe homoseksualne, sodomia, pedofilia itp.

  • przebywanie w tzw. stanie khulwa czytaj: KHULWA - STAN ODOSOBNIENIA

  • spożywanie alkoholu, jak i sam alkohol i produkty go zawierające: ALKOHOL W ARABII ZABRONIONY, ALE...

  • praktykowanie publiczne obrzędów i religii i innych niż islam i obrzędy islamskie

  • pojawianie się w miejscach publicznych nieodpowiednio ubranym (kobiety bez abaji, panowie np. w krótkich portkach).

  • wieprzowina i produkty ją zawierające

  • odtwarzanie publiczne muzyki, czytaj: ARABIA SAUDYJSKA A MUZYKA

  • wynajmowanie mieszkania w budynku przeznaczonym tylko dla rodzin, przez kawalerów (w Arabii budynki z mieszkaniami na wynajem przeznaczone są albo tylko dla rodzin, tylko dla samotnych mężczyzn lub kobiet)

  • sprowadzanie i posiadanie narkotyków: KARY ZA PRZEMYT I HANDEL NARKOTYKAMI

  • krytykowanie, ośmieszanie islamu, rodziny Królewskiej, urzędników państwowych, przywódców religijnych

  • magia, przepowiadanie przyszłości, wróżenie
  • terroryzm

6 marca 2008

Arabia Saudyjskia na tle innych krajów arabskich

Ogromnym błędem jaki popełniają ludzie, którzy nie podróżują wiele po świecie, jest wrzucanie wszystkich krajów arabskich, czy umownie nazywanych "muzułmańskimi" do jednego worka, i zakładanie, że Arabia jest taka sama jak Egipt, Egipt jak Maroko, Maroko jak Syria, Syria jak Jemen. Kraje Bliskiego Wschodu i kraje afrykańskie (głównie: Egipt, Maroko, Libia, Tunezja) (wrzucane do "arabskiego worka") różnią się między sobą tak samo (jeśli nie bardziej!) - jak różnią się między sobą kraje europejskie.

Łączy je wspólny mianownik - religii, islamu; aczkolwiek tradycje, zwyczaje, obyczaje panujące w każdym z krajów są charakterystyczne dla każdego, odrębne tak, jak odrębne są systemy polityczne, warunki ekonomiczne w nich panujące, kultura, ba - klimat, fauna i flora!

Ludzie zamieszkujący kraje arabskie - czy "muzułmańskie" - różnią się - mentalnością, wyglądem (sic!), mówią odrębnymi dialektami np. arabski w Egipcie inny jest od arabskiego, jakiego używają Jordańczycy. Baa, w samej Arabii Saudyjskiej, mieszkańcy prowincji centralnej mogą mieć problem ze zrozumieniem mieszkańców prowincji północnej...

Na margiesie, chciałabym zaznaczyć, iż określenie kraj "muzułmański" ma sens tylko wtedy, jeśli rozumiemy przez nie, iż większość mieszkańców w danym kraju wyznaje islam. Nie ma dziś na świecie, tak naprawdę, państwa, którego konstytucja opierałaby się dokładnie na szariacie - prawie islamu bazującym na Koranie i sunnie - tradycji Proroka Muhammada (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim).

Arabia Saudyjska jest krajem, który według mnie, jest najbliższy temu terminowi, aczkolwiek jak pisałam wcześniej, nie jest krajem idealnie islamskim. Należy również pamiętać, że Arabowie nie są jedym "narodem", tak jak jednym narodem (choć jedną grupą etniczną) nie są Słowianie (Saudyjczyk nie równa się Syryjczyk); jak również nie można stawiać znaku równości między Arabem a muzułmaninem. Muzułmanin jest wyznawcą islamu, a islam nie jest religią zarezerwowaną tylko Arabów. Islam wyznają ludzie każdej rasy - jest bardzo wiele Polaków i Polek, którzy przyjmują się na islam, a Polak to nie Arab ;-).

Muzułmanin zatem nie równa się Arab, a Arab nie równa się muzułmanin.

Wśród Arabów są i chrześcijanie, katolicy, koptowie, prawosławni, inni.

Apeluję również, aby nie przyjmować za pewnik, iż określone zachowania muzułmanów są odzwierciedleniem zasad islamu. Fakt, iż ktoś określa się mianem muzułmanina, nie oznacza, że postępuje zgodnie z Koranem i sunną, zgodnie z zasadami swojej religii. Tak samo, jak chrześcijanin - nie zawsze przestrzega zasad religii chrześcijańskiej, nie zawsze zgodnie z nią postępuje, ba - nie zawsze zasady swej religii zna... Tak samo jest z muzułmanami...

Chciałabym również podkreślić - jeśli chodzi o islam, iż w wielu krajach zwyczaje, tradycje lokalne, jak i wpływy innych religii (w tym chrześciańskiej) spowodowały, że do islamu wprowadzone zostały innowacje, przejawiające się w praktykach religijnych jakich nie zalecił ani Koran, ani Prorok Muhammad (np. w Turcji widziałam ludzi modlących się przed grobami zmarłych, pochowanych obok meczetów - jest to innowacja, albowiem Bóg nakazał muzułmanom modlić się tylko do Niego, On jest wszechmocny i nie potrzebuje pomocników; w Tunezji - widziałam ludzi wieszających biżuterię z "okiem Proroka czy ręką Fatimy (jego córki)" dla ochrony - znów taka praktyka nie ma podstaw w islamie) - a zatem bez poznania czystego islamu, nie należy myśleć, iż wszystko co obserwuje się w krajach "muzułmańskich" równa się islam.

Z kolei, aby móc dokonać rozróżnienia między innowacją a czystym islamem - należy uczyć się islamu - zaczynając od lektury Koranu i jego tafsiru (wyjaśnienia znaczeń i okoliczności objawień), hadisów (zbiorów wypowiedzi, czynów Proroka, jego Towarzyszy), opracowań wiarygodnych uczonych muzułmańskich.

I polecam nie ograniczać się do kwestii wielożeństwa, tylko skoncentrować się na biografii Proroka Muhammada, istocie, atrybutach i cechach Boga, kwestii monoteizmu i politeizmu, historiach proroków (od Adama poprzez Abrahama, Mojżesza, Jezusa). Dużo informacji na stronie o islamiewww.planetaislam.com

ps. I nie taki Arab czy muzułmanin straszny jak go malują...

3 marca 2008

historia Arabii Saudyjskiej w skrócie

Arabia Saudyjska sięga korzeniami do najwcześniejszych cywilizacji Półwyspu Arabskiego. Poprzez stulecia, półwysep odgrywał ważną rolę w historii, jako centrum handlu i miejsce narodzin islamu, jednej z głównych monoteistycznych religii świata. Od chwili ustanowienia w 1932 r. Królestwa Arabii Saudyjskiej przez króla Abdulaziza Al-Sauda, zmiany które miały miejsce na przestrzeni kilku dziesięcioleci są oszołamiające.
Wczesna historia Pierwsze ślady obecności człowieka na Półwyspie Arabskim datuje się na 15,000 do 20,000 lat temu. Ludność przemierzająca tamtejsze ziemi zajmowała się głównie łowiectwem i zbieractwem, odżywiając mięsem dzikich zwierząt i roślinami. Kiedy czapa lodowa nad Europą rozpuszczała się podczas ostatniej ery lodowcowej, około 15,000 lat temu, klimat na półwyspie przekształcił się w suchy. Rozległe równiny (przestrzenie) pokryte bujną roślinnością przekształciły się w tereny porośniętym niskimi krzewami oraz pustynie. Rzeki wyschły, pozostawiając po sobie koryta (wadi), które podziwiać można do dziś w Arabii. Od czasu do czasu zbierają się w nich wody podeszczowe. Zmiana klimatu zmusiła ludzi do przeniesienia się do górskich dolin i oaz. Nie będąc w stanie utrzymać się z łowiectwa, ludzie zostali zmuszeni do wynalezienia innych sposobów przetrwania. Rozwijać zaczęło się rolnictwo - najpierw w Mezopotamii, potem Dolinie Nilu, i wreszcie - na Bliskim Wschodzie. Rozwój rolnictwa umożliwił dalszy postęp. Dzięki garncarstwu rolnicy zaczęli składować i przechowywać żywność, udomowiono kozy, owce, konie i wielbłądy, i ludzie stopniowo porzucali łowiectwo. Rozpoczął się proces osiedlania ustanawiający podstawy tego, co nazywamy dzisiaj cywilizacją: języka, piśmiennictwa, systemów politycznych, sztuki i architektury. Starożytne centrum handlu Półwysep Arabski, leżący między dwoma centrami cywilizacyjnymi, przecinał szlak handlowy starożytnego świata. Handel odegrał ogromną rolę w rozwoju Arabii; szlaki karawan stały się żyłami handlu, gwarantującymi utrzymanie dla ludności. Mieszkańcy półwyspu rozwinęli złożoną sieć szlaków handlowych, którymi transportowano towary rolnicze, między innymi: migdały z Taif, daktyle z licznych oaz, wonne olejki - np. kadzidła i mirrę z równiny Tihama, wielce pożądane w Mezopotamii, Dolinie Nilu oraz basenie Morza Śródziemnego. Przyprawy przewożono statkami z Indii przez Morze Arabskie, a następnie - karawanami. Te podróżowały z terenów znanych dzisiaj jako Oman i Jemen, wzdłuż szlaków handlowych przecinających Asir - prowincję Arabii Saudyjskiej, a następnie przez Mekkę i Medynę, docierając do osad na północy i zachodzie. Zamęt polityczny w Mezopotamii, Dolinie Nilu oraz wschodnich wybrzeży basenu Morza Śródziemnego nie zakłócił spokoju mieszkańców Półwyspu Arabskiego. Zapotrzebowanie na ich towary i usługi nie malało i nie było uzależnione od siły dominującej w danym czasie - Babilonu, Egiptu, Persji, Grecji czy Rzymu. Dodatkowo, rozległe pustynie pokrywające półwysep stanowiły naturalną barierę ochronną przed inwazją potężnych sąsiadów. Narodziny islamu Około roku 610 r. Muhammad wywodzący się z mekkańskiego plemienia Kurajszytów, otrzymał objawienie od Boga (arab. Allah) za pośrednictwem anioła Gabriela. W miarę jak nasilały się objawienia nakazujące Muhammadowi nawoływanie ludzi do oddawania czci Jedynemu Bogu, liczba wyznawców islamu, podążających za naukami Proroka, rosła. Dowiadując się o spisku na życie, Prorok Muhammad w 622 r. poprowadził współwyznawców do Jatribu, miasta które późnej nazwano Madinat Al-Nabi (Miasto Proroka), dzisiaj znanego jako Medyna. To była tzw. hidżrah - imigracja, od której bierze początek kalendarz islamski. Na przestrzeni kilkunastu lat, muzułmanie i poganie z Mekki stoczyli kilka bitw. Do 628 r., Prorokowi udało się zjednoczyć podzielone plemiona Arabii do tego stopnia, że zajęcie Mekki odbyło się bez przelewu krwi. Imperium islamskie Nie minęło sto lat od narodzin islamu, a imperium islamskie rozpościerało się od Hiszpanii po Indie i Chiny. Chociaż centrum władzy politycznej zostało przeniesione z Półwyspu Arabskiego, handel kwitnął nadal. Półwysep zaczęła również regularnie odwiedzać duża liczba pielgrzymów; niektórzy osiedlali się w pobliżu dwóch świętych miast, Mekki i Medyny, ułatwiając wymianę idei i kultur między mieszkańcami Półwyspu a innymi cywilizacjami świata arabskiego i muzułmańskiego. Pojawienie się języka arabskiego jako języka niędzynarodowych studiów było ważnym czynnikiem w rozwoju kulturalnym Półwyspu Arabskiego. Świat muzułmański stał się centrum nauki i rozwoju w okresie znanym jako Złoty Wiek. Uczeni muzułmańscy przyczynili się znacznie do rozwoju wielu dziedzin, min. medycyny, biologii, filozofii, astronomii, sztuki i literatury. Wiele idei oraz metod zapoczątkowanych przez uczonych muzułmańskich ustanowiło podwaliny wielu nauk współczesnych. Imperium islamskie przetrwało do 17 wieku, a następnie rozdzieliło na mniejsze państwa muzułmańskie. Półwysep Arabski stopniowo wkraczał w okres względnej izolacji, aczkolwiek Mekka i Medyna pozostały nadal duchowymi sercami świata islamskiego i przyciągały pielgrzymów z wielu krajów. Pierwsze państwo saudyjskie Na początku XVII wieku, muzułmański uczony i reformator, szeich Muhammad bin Abdul-Wahhab rozpoczął nawoływać ludność Arabii do powrotu do czystego, wolnego od naleciałości i innowacji islamu. Z początku uczeni w religii oraz przywódcy obawiający się o utratę siły, poddali Abdul-Wahhaba prześladowaniom. Schronienia udzielił mu Muhammad bin Saud, zarządca miasta Diraijah. Muhammad bin Abdul-Wahhab i Muhammad bin Saud postanowili zjednoczyć siły w celu odrestaurowania oryginalnych, czystych od innowacji, nauk islamu wśród społeczności muzułmańskiej. W tym duchu, bin Saud ustanowił pierwsze państwo saudyjskie, które rozwijało się pod duchowym przewodnictwem bin Abdul-Wahhaba, zwanego po prostu szeichem. Do roku 1788, państwo Saudów objęło centrum Arabii, prowincję zwaną Nadżd. Na początku XIX wieku, panowaniem ogarnęło prawie że cały Półwysep Arabski, łącznie z Mekką i Medyną. Popularność i sukces władców z rodu al-Saud wzbudziła podejrzenia Imperium Ottomańskiego, wówczas dominującej siły na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej. W 1818, Ottomanie wysłali znaczne siły wojskowe wyposażone w nowoczesną artylerię do zachodnich terenów Arabii. Ottomańska armia oblegała Diraiję, która w owym czasie była jednym z największych miast na Półwyspie. Ottomanie zrównali miasto z ziemią, zrujnowali mury oraz wyrwali z korzeniami palmy daktylowe. Drugie państwo saudyjskie W 1824, ród al-Saudów odzyskał kontrolę polityczną nad centralną Arabią. Władca saudyjski, Turki bin Abdullah Al-Saud przeniósł stolicę do Rijadu, około 20 mil na południe od Diraiji, i założył drugie państwo saudyjskie. Podczas 11-lat panowania, Turkiemu udało się odzyskać większość ziem utraconych na rzecz Ottomanów. Pod panowaniem Turkiego i jego syna, Faisala, drugie Państwo Saudyjskie doświadczyło okresu pokoju i dobrobytu, kwitnął handel i rolnictwo. W 1865 r. spokój zakłóciła nowa kampania Ottomanów, mająca na celu przejęcie przez Imperium kontroli nad Półwyspem Arabskim. Wojska ottomańskie zajęły część państwa Saudów, którym zarządzał wówczas syn Faisala, Abdulrahman. Z pomocą Ottomanów, ród Al-Raszidów z Hail przejął kontrolę nad Arabią. W 1891 r. Abdulrahman bin Faisal Al-Saud w obliczu przeważających sił wroga, zaniechał dalszych walk i schronił u plemion beduińskich zamieszkujących rozległe tereny pustynne wschodniej Arabii, zwane Rub’ Al-Khali (Pusty Kwartał). Stamtąd ze swoją rodziną (min. z synem, Abdullazizem, przyszłym królem Arabii) wyruszył do Kuwejtu, gdzie przebywali na emigracji do 1902 r. Współczesne Królestwo Arabii Saudyjskiej Młody Abdulaziz, pragnąc odzyskać władzę nad Arabią oraz zdetronizować ród al-Raszidów, który zawładnął Rijadem, w 1902 r., nocą, wyruszył na Rijad z 40 towarzyszami, odzyskując Fort Masmak. Od tego historycznego wydarzenia bierze początek współczesne państwo Saudów. Po obraniu Rijadu za kwaterę główną, w latach 1924-1925 Abdulaziz podporządkował sobie cały Hidżaz, łącznie z Mekką i Medyną, i zjednoczył plemiona Arabii. 23 września 1932 r., kraj otrzymał nazwę: Królestwo Arabii Saudyjskiej, państwo islamskie, z arabskim jako językiem urzędowym oraz Koranem - jako konstytucją.
* * * Na zdjęciu: król Abdul-Azziz ibn Saud, 1934-1944, źródło: Royal Geographical Society źródło: info na stronie Ambasady Saudyjskiej

2 marca 2008

dzieje Arabów

ARABOWIE, współcześnie ludność uznająca język arab. za ojczysty, nie stanowiąca jednak jednorodnej grupy etnicznej; historycznie ukształtowana na skutek zmieszania się koczowniczych plemion arab. z Płw. Arabskiego z ludnością podbitych przez nie w VII w. terytoriów i zarabizowaną w wyniku wielowiekowego oddziaływania religii najeźdźców — islamu i ich języka; większość Arabów muzułmanów to sunnici, Arabowie szyici skupiają się w Jemenie, Iraku, Syrii i Libanie; Arabowie chrześcijanie (gł. obrządku wsch.) mieszkają w Libanie, Syrii, Jordanii i Egipcie. Za kraje arab. uznaje się następujące państwa (utworzyły one Ligę Państw Arabskich): leżące na Płw. Arabskim (Arabia Saudyjska, Kuwejt, Bahrajn, Katar, Zjedn. Emiraty Arab., Oman, Jemen), następnie Irak, Syrię, Liban, Jordanię, Egipt i Sudan oraz państwa Maghrebu (Libia, Tunezja, Algieria, Maroko, Mauretania); do Ligi Państw Arab. należą również Somalia i Dżibuti, za kraj arab. jest uważana Sahara Zach.; większe skupiska ludności arab. znajdują się w Izraelu, w wielu krajach Afryki, a w XX w. emigranci arab. osiedlają się w Ameryce Pn. i Pd. oraz krajach Europy Zachodniej. Współcześnie liczbę Arabów na świecie szacuje się na ok. 140–200 mln. Arabowie z pustynnych obszarów Płw. Arabskiego, Bliskiego Wschodu i Afryki Pn. przez setki lat prowadzili gł. tradycyjny (oparty na ustroju plemiennym), koczowniczy lub półkoczowniczy tryb życia (arab. koczownicy są zw. beduinami); w oazach powstawały osiedla, których mieszkańcy zajmowali się rolnictwem, rzemiosłem i handlem; od VII w. rozwijały się miasta o specyficznym, bliskowsch. charakterze. W latach 80. XX w. koczownicy stanowili 1–2% ludności arab. Bliskiego Wschodu oraz Afryki Pn. i liczba ich stale maleje (sprzyja temu rozwój przemysłu naft., który zapewnia pracę, mieszkania i wodę). Gwałtowny wzrost zamożności arab. państw naft. w 2. poł. XX w. przyczynił się do wprowadzenia najnowszych zdobyczy cywilizacji, nowocz. technologii i wpłynął na podniesienie materialnego poziomu życia społeczeństw, które zachowały w znacznym stopniu tradycyjną strukturę i system wartości wyrosły z islamu. Historia. Arabowie, należący do grupy ludów semickich, pierwotnie zamieszkiwali Płw. Arabski; historycznie plemiona arab. przed islamem dzieliły się na pn. i pd. (podział ten jest znany tylko w wersji mitol.), różniące się między sobą językiem i kulturą materialną. Arabowie południowi zamieszkiwali pd.-zach. Arabię (zw. w starożytności Arabią Felix), gdzie stworzyli bogatą cywilizację (znaną tylko z wykopalisk archeol.), opartą na wysoko rozwiniętym rolnictwie (znakomity system nawadniający z tamą w Marib k. Sany); od ok. XV w. p.n.e. powstawały tam państwa (Main, Saba, Kataban, Himjar), które eksportowały nad M. Śródziemne pachnidła, korzenie i złoto oraz kontrolowały szlak handl. z Indii do Mezopotamii i Egiptu; cywilizacja Arabów południowych upadła w VI w. Od IX w. p.n.e. pojawiają się wzmianki asyr. i babil. o kraju Aribi w pn. Arabii; powstały tam państewka: Nabatejczyków (IV w. p.n.e.–II w. n.e., ze stol. Petra) i Palmyra (II w. p.n.e.–III w. n.e.) podbite przez Rzym; Bizancjum i pers. Sasanidzi kontrolowali państewka Lachmidów (III–pocz. VII w.) i Ghassanidów (V–poł. VII w.). W VI w. ważną rolę odgrywało miasto Mekka, leżące na skrzyżowaniu szlaków handl., także jako miejsce ogólnoarab. kultu Czarnego Kamienia; tutaj urodził się Muhammad (ok. 570–632), prorok islamu i twórca państwa muzułm. — kalifatu; nowa religia zjednoczyła Arabów, zastępując więzy krwi więzią religijną. Po umocnieniu się islamu na Płw. Arabskim, za panowania (632–661) tzw. kalifów prawowiernych (Abu Bakr, Umar, Usman, Ali), rozpoczął się okres wielkich podbojów arabskich. Kalifat Alego zakończył się podziałem wyznawców islamu na 2 odłamy: sunnitów i szyitów. Władzę przejęła dyn. Umajjadów (661– 750) ze stol. w Damaszku; rozszerzyła ona posiadłości kalifatu na wsch. do granic Chin, M. Aralskiego i Indii, na zach. podbiła Maghreb i Płw. Iberyjski. Reformy Umajjadów (monetarne, podatkowe, armii, systemu pocztowego oraz ustanowienie języka arab. urzędowym) usprawniły i umocniły imperium, w którym Arabowie odgrywali gł. rolę polit. i rel., i przyczyniły się do rozwoju gosp. i kult. kalifatu. W 750–1258 władzę sprawowała dyn. Abbasydów ze stol. w Bagdadzie; za jej panowania skończyła się polit. dominacja Arabów, ich miejsce zajęli gł. Persowie i Turcy. Abbasydzi nie odnieśli większych sukcesów polit., imperium zaczęło się rozpadać, jednak nastąpił wtedy wspaniały rozwój kultury islamu (rządy Haruna ar-Raszida, Al-Mamuna), która przejęła, zachowała i rozwinęła dziedzictwo cywilizacji podbitych narodów. Arabowie wnieśli swój oryginalny wkład w rozwój wszystkich nauk, a język arab. stał się elementem integrującym. Zarazem od X w. władza kalifów była tylko formalna. W poł. X w. faktycznie rządzili wezyrowie z pers. dyn. Bujjidów, a od poł. XI w. tur. rodu Seldżuków. Abbasydzi od IX w. tracili kontrolę nad całością państwa, którego kolejne prowincje usamodzielniały się pod rządami lokalnych dynastii; 1258 najazd mong. wojsk Hulagu położył kres państwu Abbasydów. Arabowie panowali jeszcze na Płw. Iberyjskim (do końca XV w.), gdzie kalifat Umajjadów rozpadł się na wiele skłóconych państewek, kolejno zdobywanych przez chrześc. rekonkwistę. W XVI w. tur. dyn. Osmanów opanowała ziemie dawnego imperium Arabów (z wyjątkiem Maroka). W XIX i XX w. ziemie zamieszkane przez Arabów, którzy w imperium osmańskim nie odgrywali żadnej roli polit., stopniowo opanowywały państwa eur. (gł. W. Brytania i Francja). Po rozpadzie imperium osmańskiego Rada Najwyższa Ligi Narodów przyznała (1920) Francji mandat nad Syrią i Libanem, W. Brytanii nad Irakiem i Palestyną. Na Płw. Arabskim powstało nowe arab. państwo, stworzone przez Ibn Sauda — Arabia Saudyjska. W 2. poł. XIX w. w Syrii i Libanie wśród Arabów chrześcijan zrodził się ruch arab. odrodzenia kult. (an-nahda); wpłynął na zrodzenie się arab. myśli polit. (powstała wtedy idea panarabizmu) i dążenia Arabów do usamodzielnienia się i odzyskania niepodległości; nie ustały one po I wojnie świat., gdy tereny zamieszkane przez Arabów zostały podzielone między mocarstwa eur.; wskutek stałej polit., a nawet zbrojnej walki państwa arab. stopniowo uzyskiwały niepodległość. Ucieleśnieniem idei panarabizmu stała się utworzona 1945 Liga Państw Arabskich. Kraje arab. podejmowały próby zjednoczenia się (1958–61 — Zjednoczona Rep. Arab., 1971 deklaracja o Federacji Republik Arab. tworzonych przez Egipt, Syrię i Libię; 1972 unia Egiptu i Libii, 1974 Arab. Rep. Muzułmańska Libii i Tunezji), jednak żadna z nich nie powiodła się, przetrwały jedynie Zjedn. Emiraty Arab.; proces podziału Arabów wg przynależności państw. utrwala się. Powstanie państwa Izrael (1948), a wraz z nim długotrwałego izrael.-arab. konfliktu oraz problemu Palestyńczyków (Arabów palestyńskich) podtrzymywały ideę jedności interesów świata arab., pomimo coraz większych rozbieżności i napięć między poszczególnymi krajami. Zagarnięcie Kuwejtu przez Irak (1990) tę jedność zerwało (większość krajów arab. wystąpiła przeciwko Irakowi i poparła wojsk. interwencję aliantów, która zmusiła Irak do wycofania się z Kuwejtu 1991). W latach 90. w świecie arab. rozwój fundamentalizmu muzułm. jako reakcji na zwiększające się wpływy Zachodu oraz klęskę dotychczas panujących w tym regionie ideologii nacjonalizmu i socjalizmu arabskiego. W Algierii konflikt pomiędzy sekularystami a fundamentalistami przybrał charakter krwawej wojny domowej, w Egipcie, Maroku i Jordanii fundamentaliści są dopuszczani do wyborów parlamentarnych; punktem zapalnym jest Irak objęty po wojnie nad Zatoką Perską embargiem prowadzącym do gosp., polit. i społ. upadku kraju; amer.-ang. agresja na Irak XII 1998 wywołała niezadowolenie w całym świecie arab. i muzułm. a także w innych częściach świata; trwają próby rozwiązywania konfliktu palest. — od 1993 tworzy się Autonomia Palestyńska, są podpisywane kolejne palest.-izrael. porozumienia pokojowe (Oslo 1993, Kair 1994, Wye Plantation 1998), ale proces pokojowy na Bliskim Wschodzie stale jest przerywany m.in. z powodu budowania nowych osiedli żyd. na ziemiach okupowanych przez Izrael.
Ph.K. HITTI Dzieje Arabów, Warszawa 1969. Encyklopedia powszechna PWN © Wydawnictwo Naukowe PWN SA; zdjęcie: źródło

"Nie wierz w czyjeś zdanie, ani go nie przyjmuj, dopóki nie przekonasz się, że jest w pełni słuszne. Postępując inaczej wyrządzasz sobie krzywdę i daleki będziesz od poznania prawdy. Traktuj ludzi z czystym sercem, bez uprzedzeń, jak ktoś, kto chce zrozumieć i słuchać, by powiększyć swoją wiedzę, i przyjąć jeśli jest słuszna, a odrzucić, jeśli jest błędna". Ibn Hazm