obce żony Saudyjczyków - Susie of Arabia

Z serii wywiadów z obcymi żonami Saudyjczyków, przeprowadzanych we współpracy z Tarą Umm Omar. Oryginał pojawił się na jej blogu. Przekład na polski Umm Latifa.  Thank you Susie! 

Susie of Arabia, Amerykanka po 50tce, której saudyjski mąż po 30 latach małżeństwa (w Stanach) decyduje się wrócić z rodziną do swego kraju. Susie od  2007 roku mieszka w Dżeddzie. Prowadzi dwa blogi: Susie's Big Adventure oraz Susie of Arabia. Oto co mówi o sobie, swoim małżeństwie z Saudyjczykiem i życiu w Arabii.

- Jesteś żoną Saudyjczyka?

Tak, jesteśmy razem 32 lata… .

- Od kiedy mieszkasz w Arabii?  

Przenieśliśmy się do Dżeddy w Arabii Saudyjskiej około 2,5 roku temu, jestem nadal nowicjuszką w porównaniu z żonami Saudyjczyków, które poznałam.

-Praca, hobby, zainteresowania? 

Nie pracuję, aczkolwiek byłam aktywna zawodowo przez całe swoje życie w Stanach, przed przeprowadzką. Moje hobby oscylują wobec wszystkiego, co kreatywne – piszę dwa blogi – to prawie jak praca na pełnym etacie, zajmuję się fotografią, maluję, szyję i robię biżuterię.

- Kiedy i gdzie spotkałaś swego męża? 

Podobnie jak wiele żon Saudyjczyków, poznałam męża na studiach, w Stanach. To było w 1977 roku, poznaliśmy się kilka dni po jego przyjeździe do Arizony. Dla nas obojga, sądzę, była to miłość od pierwszego wejrzenia.

- Jak długo znaliście się przed ślubem?  

Byliśmy ze sobą dość długo, ponad 12 lat. Mój mąż chciał ukończyć doktorat i podjąć się pracy w swoim zawodzie przed zawarciem małżeństwa.  Szczerze nigdy nie sądziłam, że się pobierzemy – on od początku stawiał sprawę jasno – tytuł naukowy i powrót do kraju, by tam żyć – beze mnie. Po pięciu latach razem, rozstaliśmy się, ponieważ nasz związek był po prostu – zbyt intensywny i trudny. Kochaliśmy się bardzo, ale jednocześnie wiedzieliśmy, że to związek bez przyszłości. Potem oboje zrozumieliśmy, że wolimy spędzić tę resztę czasu, jaką nam dano - razem, a nie osobo, więc wróciliśmy do siebie, do związku bez oczekiwań czy nadziei. To było o wiele zdrowsze. Nasz ślub po tym wszystkim, był rzeczą raczej niespodziewaną...

- Ile czasu zajęło wam otrzymanie pozwolenia na ślub? (zalegalizowanie małżeństwa w SA – przyp. Umm Latifa) 

Nasze zajęło stosunkowo krótko, myślę, że krócej niż kilka miesięcy, ale mąż musiał zapłacić sporą kwotę dla księcia, aby przystawiono wreszcie pieczątkę na zgodzie. Prawdopodobnie moja sytuacja jest trochę inna niż wielu kobiet - ja miałam już ponad pięćdziesiątkę i mieliśmy już nastoletniego syna. Dla młodszych par bez pieniędzy, jest to o wiele trudniejsze, z tego co mi wiadomo.

- Czy jego rodzina zaakceptowała wasze małżeństwo?  

Mieszkaliśmy w Stanach do 2007 roku, więc jego rodzina właściwie nie jawiła się na obrazku, poza odwiedzinami. Czułam, że zawsze mnie akceptowali. Od chwili mego przyjazdu, są wspaniali dla mego syna i dla mnie, i sprawili, że poczułam się członkiem rodziny. Naprawdę uwielbiam rodzinę mego męża.

- Czy twoja rodzina zaakceptowała twój wybór? 

Moja rodzina również nie miała problemów z zaakceptowaniem naszego małżeństwa. Polubili mego męża od razu. On doskonale wpasował się do mojej rodziny. Wiem, że moja rodzina znała mnie bardzo dobrze i wiedzieli, że konwencjonalne wielkie wesele nie jest w moim stylu. Zawsze chodziłam własnymi ścieżkami, jak śpiewał Frank Sinatra, "I did it my way!"

- Jak wyglądają relacje między waszymi rodzinami? 

Wszystko układa się świetnie między naszymi rodzinami. Nie ma problemów ze względu na nasze małżeństwo.

- Jakiej rady udzieliłabyś kobiecie, która planuje spotkanie ze swoimi saudyjskimi teściami? 

Oczywiście, sytuacja jest dość stresująca, ale po prostu bądź sobą. Miejmy nadzieję, że dostrzegą w tobie to, co mąż. Jeśli będziesz próbowała coś zmienić w sobie - by się po prostu dopasować, na dłuższą metę nie będziesz szczęśliwa i rozgoryczenie zacznie się nawarstwiać. Wielu Saudyjczyków to formaliści i tradycjonaliści.  Dobrze wiedzieć z góry, czego będzie się od ciebie oczekiwać. Znajomość arabskiego (nawet pobieżna) bardzo się przyda.

- Jak ci się podoba życie w Arabii? 

Nie nienawidzę życia w Arabii, ale po dwóch latach tutaj, wiem, że to nie jest miejsce, w których CHCĘ żyć.  Jestem obecnie na takim etapie życia, że upały mnie męczą. Dorastałam w gorącej i suchej Arizonie, potem mieszkałam w ciepłej i wilgotnej Florydzie, a teraz mieszkam w Dżeddzie, gdzie jest nie tylko brutalnie gorąco, lecz do tego muszę nosić czarną abaję i owijać głowę i szyję. Duszno mi przez większość czasu. Pragnę mieszkać w zimniejszym klimacie! Jest wiele dobrych rzeczy, jeśli chodzi o życie tutaj, tempo życia jest wolniejsze, mniej stresujące (za wyjątkiem ruchu drogowego!). Czuję się bardzo bezpiecznie, koszt życia jest niższy. Ale przyjeżdżając tutaj, w moim wieku, kiedy całe życie w Stanach byłam niezależną kobietą, utrata moich osobistych wolności jest o wiele trudniejsza do zaakceptowania niż sądziłam.  Nie jestem już tak elastyczna, jak za młodszych lat (nie jestem już dzierlatką!) i nie tak tolerancyjna, by znosić to, czego nie lubię, jak wcześniej. Wiem, że zasmuciłam niektórych czytelników mego bloga moją szczerością odnośnie tego, co mi tutaj przeszkadza, ale chciałabym, aby wyobrazili sobie swoje własne matki, które decydują się przenieść do miejsca tak obcego, tak dziwnego, którego języka nie znają, tak daleko od swoich bliskich. Wiem, że moja saudyjska teściowa i siostry mego męża nawet nie rozważyłyby takiej zmiany w swoim życiu, a tym bardziej – spróbowały… Inna rzecz, jaką chciałabym by zrozumiano - kiedy byłam młoda,  kobiecy ruch wyzwolenia rozwinął w Ameryce skrzydła, i to była wielka część mego życia.  Byłam pierwszą kobietą zatrudnioną jako policjantka w ogromnym rządowym kompleksie medycznym  (na którego terenie znajdowały się m.in. szpital, apartamenty dla lekarzy i pracowników administracji, biblioteka, teatr,  kaplica, cmentarz),  w Arizonie w połowie lat 70.  Przyjazd do miejsca takiego jak Arabia Saudyjska dekady później i życie pełne restrykcji, tylko dlatego, że jestem kobietą - jest trudnym orzechem do zgryzienia. Jestem pewna, że dlatego tak dużo i otwarcie mówię o losie tutejszych kobiet. Nie próbuję mówić w imieniu wszystkich Saudyjek, ale jestem kobietą, która tu żyje, która zrobiła wielki krok do tyłu, by to uczynić, i to naprawdę mi przeszkadza. Czuję, że mam takie samo prawo mówić o tym, co mi przeszkadza, jak ktokolwiek inny. Więc to robię.  

- Co chciałabyś, aby się zmieniło w Arabii? 

Jest wiele rzeczy, i sądzę, że zmieniłoby Arabię na lepsze. Wiele z dróg wymaga naprawy, a parkowanie i korki drogowe wołają o pomstę do nieba. Nie podobają mi się śmieci i gruz na pustych działkach – drażni oko i jest okropne. Systemy kanalizacyjne i wodociągowe wymagają poprawy… Więcej rozrywki i zajęć dla rodzin i młodzieży. Tego brakuje, i znudzeni młodzieńcy robią naprawdę głupie rzeczy – bardzo niebezpiecznie prowadzą. Chciałabym, aby wszystkich ludzi traktowano równo, zwłaszcza kobiety i ekspatów. Chciałabym, aby kobietom dano prawo do podejmowania własnych decyzji bez zgody ich opiekuna, który – wbrew temu, w co niektóre kobiety tu wierzą – nie zawsze wie albo robi to, co jest najlepsze dla kobiety.  Chciałabym, aby kobietom umożliwiono aktywniejsze uczestnictwo w społeczeństwie, jego sile pracującej, i jego przyszłości, jeśli tego pragną. Naprawdę, uważam, że kobiety są tu  tłumione i wiele ich możliwości nie jest wykorzystywanych - z uszczerbkiem dla kraju.  Chciałabym, aby kobiety mogły prowadzić, jeśli tego pragną – zdecydowanie za dużo jest testosteronu na ulicach Królestwa i sądzę, że kobiety za kółkiem trochę by to uspokoiły.   Sądzę również, że wielu ludzi nie przykłada należytej wagi do kwestii zdrowia i bezpieczeństwa, akich jak palenie papierosów, zapinanie pasów bezpieczeństwa, usadzanie dzieci w fotelikach. Chciałabym, aby to się zmieniło.

- Czy musiałaś zmienić coś, by dopasować do społeczeństwa saudyjskiego? 

Zawsze uważałam się, za osobę dość elastyczną i na luzie, płynącą z prądem. Dlatego samą mnie zaskoczyło, że przystosowanie się do tutejszego życia idzie mi tak opornie. Może to wina mego wieku, choć nie jestem pewna. Jest to o wiele cięższe i trudniejsze niż sobie wyobrażałam – adaptacja do utraty wolności i wszelkich ograniczeń wobec kobiet. Sądzę, że dlatego – na przekór – tak bardzo kopię i krzyczę. Nie sądzę, by mi to pomagało…  ale po prostu nie mogę siedziec i akceptować tego, co jak uważam, jest niesprawiedliwe lub złe. Życie jest po prostu zbyt krótkie. Nie chcę utracić mojej tożsamości – próbując się przystosować – i szczerze mówiąc, nie sądzę, bym kiedykolwiek wpasowała się w saudyjski krajobraz. Nie jestem Saudyjką i nigdy nią nie będę. Jestem Amerykanką. Nigdy nie będę postrzegana jako Saudyjka i nigdy nie będę się nią czuła.

- Co sądzisz o abaji? Czy noszenie jej stanowi dla ciebie problem? 

Nie przykładam zbyt wiele wagi od abaji, albowiem sprawia, iż jest jeszcze bardziej gorąco. Absurdem i okrucieństwem jest noszenie przez kobiety czerni,  w takim klimacie jaki panuje w większej części Arabii. Wolę ubrania kolorowe i mój własny styl, i nie chcę wyglądać jak wszyscy dookoła. Nie mam nic przeciwko przyzwoitemu ubiorowi i wolałabym, aby kobiety mogły tak się tutaj ubierać, nie musząc nosić abaji, albowiem jest to możliwe. Ale coś mi mówi, że noszenie czerni przez wszystkie kobiety tutaj, jest naprawdę częścią konspiracyjnej teorii, aby trzymać je ukryte w domach, ponieważ jest zbyt gorąco, aby wyjść na zewnątrz w czarnej abaji – a większość mężczyzn tutaj woli, by kobiety siedziały w domach.

- Macie dzieci? 

Tak, mam dorosłą córkę, która mieszka w Stanach z mężem i dwojgiem dzieci, i 17 letniego syna, Adama, który przeprowadził się z nami do Arabii Saudyjskiej.

- Czy twój mąż aktywnie uczestniczy w ich wychowaniu? 

I tak i nie. Kiedy Adam był mały, mój mąż bawił się  z nim i  broił. On również częściej go dyscyplinował. Od kiedy się przeprowadziliśmy, mój mąż stał się surowszy dla Adama. Sądzi, że Adam po kilkuletnim pobycie, powinien płynnie władać arabskim - smuci się, że jest inaczej i okazuje swoje rozczarowanie. Adam czuje się Amerykaninem, a mój mąż chciałby, aby czuł się i postępował bardziej jak Saudyjczyk, i to kreuje między nimi wiele konfliktów, Ja zawsze utykam gdzieś pośrodku i nie cierpię tego. Mój mąż jest aktywny w życiu mego syna do pewnego stopnia, ale wolałabym, aby bardziej angażował się w pewne sprawy.  By bardziej wspierał zainteresowania i zajęcia Adama. Sądzę, że mój mąż pojmuje rolę ojca w sposób dość ograniczony, – jako wyłącznie zaplecze finansowe, i zwykle pojawia się, kiedy Adam czegoś potrzebuje. Wiem, że mój syn doceniłby bardziej znaczącą relację z ojcem, i chciałby dowiedzieć się więcej o życiu swego taty, kiedy ten był młody. 

- Czy mąż pomaga ci w domu? 

Czasami pomaga. Sprzątanie nie jest tym, w czym zazwyczaj pomaga, ale od czasu do czasu próbuje zrobić pranie (choć ja wolę by tego nie robił!), i tak – gotuje, co nie jest moją silną stroną. Od czasu do czasu umyje naczynia. Kiedy nie czuję się dobrze, faktycznie - zabiera się energicznie do pracy. Na Florydzie oboje dzieliliśmy się pracą w ogródku, ale tu go nie mamy. Mój syn wynosi śmieci, ale na Florydzie robiliśmy to ja i mąż. Mąż postrzega, iż jego tradycyjna rola polega na naprawianiu tego, co zepsuje się w domu, a moja – to prace „domowe”. Przeważnie razem robimy zakupy, czasami robi to sam – ja tu nie mogę prowadzić.

- Jak sądzisz, co cudzoziemcy powinni wiedzieć o Saudyjkach? 

Saudyjki, które poznałam, to bardzo silne, inteligentne i troskliwe kobiety. Aczkolwiek sądzę, że są wychowywane tak, aby postrzegać się w rolach wspierających i drugoplanowych, jako żony i kobiety w tym społeczeństwie. Sądzę, że wiele z nich jest szczęśliwych – wiodąc takie życie. Niekoniecznie pragną czegoś więcej dla siebie, czy swoich córek. Sądzę, że ponieważ młodsze pokolenie jest lepiej wykształcone i ma szansę ujrzeć więcej z świata poza granicami Arabii, będzie oczekiwać więcej od życia i wówczas może coś się tu zmieni. Ale wiele Saudyjek, które znam jest całkiem zadowolonych z tego, że są matkami, prowadzą dom, nadzorują pomoce domowe, opiekunki do dzieci, i nie przeszkadza im, że wszystkie decyzje podejmują ich mężowie. Zadowolone są, iż nie muszą pracować poza domem czy pełnić bardziej widoczną rolę w tym społeczeństwie. Nie sądzę, iż do nas należy osądzanie i krytykowanie tego, jeśli są szczęśliwe z status quo. Jako cudzoziemce, (dosł. Kobiecie Zachodu), która jest tu relatywnie nowa, trudno nie jest mi postrzegać życia wielu Saudyjek jako nudnego, płytkiego i pustego, ale to jest życie jako znają i jakie im odpowiada - i wiem, że nie chciałyby się zamienić z kobietami Zachodu.

- Czujesz się w Arabii jak w potrzasku – czy raczej komfortowo? 

Czuję się tu komfortowo – mam wszystko, czego mi potrzeba, nasze mieszkanie jest przestronne,itp. Jakoś życia pod tym względem jest dobra. Ale jakość życia, jeśli chodzi o zajęcia poza domem i możliwość robienia czegokolwiek jest bardzo ograniczona. Sądzę, że w pewnym sensie czuję się tu jak w potrzasku. Myślę, że również inaczej – jak w pozłacanej klatce. Mąż zawsze mnie zapewnia, iż jeśli chciałabym wyjechać, mój syn i ja – możemy to uczynić. Ale ja zostawiałam wszystko, moje całe życie, aby przebyć pół świata i być z moim mężem. A gdybym miała wrócić, właściwie do czego? Musiałabym zaczynać wszystko od nowa bez niego, ponieważ on uważa, że musi tu zostać, opiekować się matką, choć ma dwóch braci i siostrę, która mieszka niedaleko. Rozumiem poczucie obowiązku – jest najstarszym synem i to jest jego obowiązek, choć przez trzydzieści lat w Stanach tak naprawdę nie wyglądało na to, iż jest to dla niego ważne. Teraz mówi, że zostanie tutaj przynajmniej tak długo, jak długo będzie żyć jego matka, a może to potrwać wiele lat – ona ma 72 lata i cieszy się dość dobrym zdrowiem. Jego upór w pozostaniu tutaj jest dla mnie rozczarowaniem, albowiem zgodziłam się przyjechać tutaj na próbę na kilka lat. I teraz nie ma już wyjścia.

-Czy chciałabyś mieć obywatelstwo saudyjskie? Jeśli tak, dlaczego? 

 Mój syn ma obywatelstwo saudyjskie, dlatego myślę, iż na moją korzyść byłoby mieć podwójne obywatelstwo. Mniej kłopotów z wyjazdami z Arabii, i byłoby to lepsze w kwestii prawnej. Mój mąż złożył wniosek o obywatelstwo dla mnie wkrótce po moim przyjeździe.

- Myślisz, że cudzoziemka może być szczęśliwa w Arabii? 

Znam kobiety, które wydają się być tutaj naprawdę szczęśliwe. W jakiś sposób udało im się znaleźć równowagę i akceptację.  Wiele zależy od ich mężów i ich rodzin – całe doświadczenie cudzoziemki zależy i jest kształtowane przez jej saudyjskiego męża. Ale znam również wiele kobiet, które są tutaj od wielu lat i wolałyby żyć gdzie indziej. Tu wychowały się ich dzieci, są Saudyjczykami, prawdopodobnie tu się ożenią i będą żyć. I te kobiety czują się jak w potrzasku, dokąd mogą pójść? Co mogą zrobić?

- Chciałabyś, czy może byłabyś w stanie żyć w Arabii sama? 

Absolutnie n i e. Nie byłoby dla mnie ku temu żadnego powodu. Moja cała rodzina mieszka w Stanach. Chciałabym być z nimi. Mój syn przyjechał tutaj jako nastolatek, i przez całe życie czuł się Amerykaninem, i powiedział mi, że kiedy dorośnie nie chce tutaj mieszkać.  Po co miałabym tu mieszkać sama? Bez sensu. 

- Czy sądzisz, że cudzoziemka miałaby problemy żyjąc samotnie w Arabii? 

Sądzę, że byłaby dość bezpieczna, ale jest tak dużo rzeczy, których kobieta nie może tu robić – byłoby to bardzo trudne. Jeśli znałaby arabski, z pewnością byłoby to prostsze, ale… Gdyby trzeba było naprawić coś w domu, ta „samotność” byłaby problemem – ktoś musi być z nią w domu, albowiem niespokrewniony z nią mężczyzna nie może przebywać w jej domu. Jeśli 75 letnia wdowa może zostać zaaresztowana za wpuszczenie do domu dwóch młodych mężczyzn, którzy przynieśli jej chleb, wówczas „złota rączka” przysporzyłby również problemów.  Żyje się to w odizolowaniu, nawet z mężem i synem. Życie tutaj samej cudzoziemki – jawi mi się naprawdę niemiłym. Jest wiele miejsc na świecie, w których czułabym się z tym o wiele bardziej komfortowo.

- Jakiej rady udzieliłabyś cudzoziemkom rozważającym małżeństwo z Saudyjczykiem? 

Jest rzeczą ogromnie trudną połączenie życia z kimś z innej kultury, kraju, wyznającym inną religię. Jest tak dużo rzeczy, o których nawet wam się nie śniło, które wypłyną i będą przeszkadzać. Kwestie wychowywania dzieci na pewno będą problematyczne. Zapytajcie same siebie, jak wiele z własnego ja jesteście w stanie zrezygnować. Miłość sama w sobie nie jest w stanie podtrzymać związku z tak bardzo podstawowymi, lecz istotnymi różnicami między wami dwojgiem.  Związek taki wymaga wielu wyrzeczeń, współpracy, i poświęceń po obu stronach, aby mógł funkcjonować, ale tak naprawdę w większej mierze po tej nie-saudyjskiej, ze względu na fakt, jak bardzo silne związani z własną kulturą, tradycją, zwyczajami i religią są Saudyjczycy. Na przykład, spędziłam tu trzy Boże Narodzenia i naprawdę, nie chcę spędzić ani jednego więcej – tutaj. Było wystarczająco źle, kiedy mieszkaliśmy w Stanach i każdego roku, mój mąż stawał się coraz mniej tolerancyjny względem ukochanych przeze mnie tradycji świątecznych – kolędowania, dekorowania choinki, ozdabiania domu lampkami. Tutaj praktycznie tego nie ma, i jest to dla mnie bardzo przygnębiające. Gdybym miała zrobić to raz jeszcze, naprawdę sadzę, że byłoby o wiele prościej wyjść za mąż za kogoś o podobnych korzeniach. Ale kiedy jest się młodym i szaleńczo zakochanym, myśli się: "miłość wszystko pokona", ale to nie działa w ten sposób...

Susie of Arabia
Susie's Big Adventure 
Susie of Arabia.